Hiệp định TPP được ra đời để tạo ra nền tảng cho việc hội nhập kinh tế khu vực.
Ngày 5/10/2015, Bộ trưởng Thương mại của 12 nước tham gia đàm phán Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương gồm Australia, Brunei Darussalam, Canada, Chile, Nhật Bản, Malaysia, Mexico, New Zealand, Peru, Singapore, Mỹ và Việt Nam đã đã tuyên bố kết thúc đàm phán. Các bên thống nhất đạt một hiệp định với tiêu chuẩn cao, tham vọng, toàn diện và cân bằng, qua đó giúp thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, hỗ trợ việc làm, thúc đẩy sáng tạo, hiệu quả và tính cạnh tranh của các nền kinh tế. Ngay sau khi kết thúc đàm phán TPP, Bộ Công Thương đã công bố nội dung tóm tắt về hiệp định mang tính lịch sử này.
Theo đó, có 5 đặc điểm chính làm TPP trở thành một hiệp định mang tính bước ngoặc của thế kỷ 21, tạo ra một tiêu chuẩn mới cho thương mại toàn cầu trong khi vẫn đề cập tới các vấn đề mang tính thế hệ mới. Các đặc điểm đó bao gồm:
Tiếp cận thị trường một cách toàn diện. Hiệp định TPP cắt giảm thuế quan và các hàng rào phi thuế về căn bản đối với tất cả thương mại hàng hóa và dịch vụ và điều chỉnh toàn bộ các lĩnh vực về thương mại trong đó có thương mại hàng hóa, dịch vụ và đầu tư nhằm tạo ra các cơ hội và lợi ích mới cho doanh nghiệp, người lao động và người tiêu dùng của các nước thành viên.
Tiếp cận mang tính khu vực trong việc đưa ra các cam kết. Hiệp định TPP tạo thuận lợi cho việc phát triển sản xuất và dây chuyền cung ứng, cũng như thương mại không gián đoạn, đẩy mạnh tính hiệu quả và hỗ trợ thực hiện mục tiêu về tạo việc làm, nâng cao mức sống, thúc đẩy các nỗ lực bảo tồn và tạo thuận lợi cho việc hội nhập qua biên giới cũng như mở cửa thị trường trong nước.
Giải quyết các thách thức mới đối với thương mại. Hiệp định TPP thúc đẩy việc đổi mới, năng suất và tính cạnh tranh thông qua việc giải quyết các vấn đề mới, trong đó bao gồm việc phát triển nền kinh tế số và vai trò ngày càng tăng của các doanh nghiệp Nhà nước trong nền kinh tế toàn cầu.
Bao hàm toàn bộ các yếu tố liên quan đến thương mại. Hiệp định TPP bao gồm các yếu tố mới được đưa ra để bảo đảm rằng các nền kinh tế ở tất cả các cấp độ phát triển và doanh nghiệp thuộc mọi quy mô đều có thể hưởng lợi từ thương mại. Hiệp định bao gồm các cam kết nhằm giúp đỡ các doanh nghiệp vừa và nhỏ hiểu rõ về Hiệp định, tận dụng được những cơ hội mà Hiệp định mang lại và nêu lên những thách thức đáng chú ý tới chính phủ các nước thành viên. Hiệp định cũng bao gồm những cam kết cụ thể về phát triển và nâng cao năng lực thương mại để đảm bảo rằng tất cả các Bên đều có thể đáp ứng được những cam kết trong Hiệp định và tận dụng được đầy đủ những lợi ích của Hiệp định.
Nền tảng cho hội nhập khu vực. Hiệp định TPP được ra đời để tạo ra nền tảng cho việc hội nhập kinh tế khu vực và được xây dựng để bao hàm cả những nền kinh tế khác xuyên khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Phạm vi rộng lớn
Hiệp định TPP đề cập đến thương mại và các vấn đề liên quan: Từ thương mại hàng hoá, hải quan, thuận lợi thương mại, các biện pháp vệ sinh dịch tễ, hàng rào kỹ thuật; đầu tư, dịch vụ, thương mại điện tử, mua sắm Chính phủ, sở hữu trí tuệ, lao động, môi trường… Những vấn đề này giúp TPP đáp ứng yêu cầu phát triển, khả năng cạnh tranh, giải quyết tranh chấp và các quy định về thể chế.
Cùng với việc cập nhật những tiến bộ của các FTA thế hệ trước, các phương pháp truyền thống Trong bổ sung cập nhật các phương pháp truyền thống đến các vấn đề được bao phủ bởi trước đó Hiệp định Thương mại Tự do (FTA), TPP kết hợp các vấn đề thương mại mới và đang nổi lên và các vấn đề xuyên suốt. Chúng bao gồm các vấn đề liên quan đến Internet và các nền kinh tế kỹ thuật số, sự tham gia của các doanh nghiệp nhà nước trong thương mại quốc tế và đầu tư, khả năng của các doanh nghiệp nhỏ tận dụng lợi thế của Hiệp định thương mại, và các chủ đề khác.
TPP tập hợp 12 nước có điều kiện địa lý, ngôn ngữ và lịch sử, quy mô và mức độ phát triển khác nhau. Các nước trong khối đều nhận thức rằng điều này là một tài sản độc đáo nhưng cũng yêu cầu sự hợp tác chặt chẽ, xây dựng năng lực cho các nước ở trình độ phát triển thấp hơn. Trong một số trường hợp, giai đoạn chuyển đổi và cơ chế đặc biệt cho phép một số thành viên TPP một khoảng thời gian bổ sung cần thiết để nâng cao năng lực thực thi các nghĩa vụ mới.
TPP tạo ra các quy tắc thương mại khu vực
Hiệp định TPP gồm 30 Chương (danh sách các chương ở cuối bài viết). Các lộ trình cam kết và phụ lục được quy định kèm theo các chương này liên quan tới thương mại hàng hóa và dịch vụ, đầu tư, mua sắm chính phủ và nhập cảnh tạm thời của khách kinh doanh. Ngoài ra, chương về Doanh nghiệp Nhà nước bao gồm các ngoại trừ của từng nước được quy định trong phụ lục kèm theo Hiệp định.
Xin mời tham khảo tóm tắt nội dung 30 chương Hiệp định TPP tại đây (tiếng Việt)
Chương 1: Các điều khoản ban đầu và định nghĩa chung
Chương 2: Thương mại hàng hóa
Chương 3: Dệt may
Chương 4: Quy tắc xuất xứ
Chương 5: Hải quan và thuận lợi hóa thương mại
Chương 6: Vệ sinh và kiểm dịch động thực vật
Chương 7: Hàng rào kỹ thuật đối với thương mại (TBT)
Chương 8: Phòng vệ thương mại
Chương 9: Đầu tư
Chương 10: Thương mại dịch vụ qua biên giới
Chương 11: Dịch vụ tài chính
Chương 12: Nhập cảnh tạm thời của khách kinh doanh
Chương 13: Viễn thông
Chương 14: Thương mại điện tử
Chương 15: Mua sắm chính phủ
Chương 16: Chính sách cạnh tranh
Chương 17: Doanh nghiệp nhà nước và hoạt đông độc quyền
Chương 18: Quyền sở hữu trí tuệ
Chương 19: Lao động
Chương 20: Môi trường
Chương 21: Hợp tác và Nâng cao năng lực
Chương 22: Cạnh tranh và Tạo thuận lợi kinh doanh
Chương 23: Phát triển
Chương 24: Doanh nghiệp vừa và nhỏ
Chương 25: Gắn kết môi trường chính sách
Chương 26: Minh bạch hóa và Chống tham nhũng
Chương 27: Các điều khoản về hành chính và thể chế
Chương 28: Giải quyết tranh chấp
Chương 29: Ngoại lệ
Chương 30: Các điều khoản cuối cùng
PV.